İTÜ Profesörü: Kahramanmaraş depreminin ardından Sivrice ile Karlıova arasında 6,5-7 büyüklüğünde deprem meydana gelebilir
İSTANBUL Teknik Üniversitesi’nden (İTÜ) Prof. Tuncay Taymaz, “Kahramanmaraş depreminin kaldığı noktadan Doğanyol-Sivrice depreminin bitiminden Karlıova, Sivrice, Palu, Bingöl’e kadar olan kısım, Hazar’ın ortasındaki kısım ve buradan Karlıova’ya kadar olan kısım” dedi. Kırılmadı. Buralarda 6,5, 7 büyüklüğünde deprem meydana gelebilir.” “Potansiyeli var” dedi.
‘Yüzyılın felaketi’ olarak adlandırılan 6 Şubat Kahramanmaraş depreminin yıl dönümü öncesinde, aralarında Tuncay Taymaz’ın da bulunduğu İTÜ Maden Fakültesi Sismoloji ve Jeofizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Akademisyenler fay hatları üzerinde akademik çalışmalar yaptı. Çalışmalar, ‘2023 Mw 7.8 ve Mw 7.6 Kahramanmaraş Deprem Dizisinden Kuvvetli Yer Hareketinin Özellikleri’ ve ‘2023 Kahramanmaraş Türkiye Deprem İkilisinin Hızlı Kırılma ve Kademeli Fay Kırılma Mekanizmaları ile Başlatılması’ başlıkları altında uluslararası dergilerde yayınlandı. Çalışmalarda hem Kahramanmaraş depreminin meydana geldiği fay hattının durumu hem de Türkiye’deki faylara etkileri yer aldı.
‘BÖLGEDE 1-2 YIL BOYUNCA 5,5’TAN BÜYÜK DEPREMLER OLACAK’
Prof. Dr. Taymaz araştırmalarını anlattı. “6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremi milletimizin, vatanımızın ve dünyanın yaşadığı kıtasal ölçekteki en büyük deprem çiftlerinden biridir” diyen Prof. Dr. Taymaz, “Bu tarihe geçmiş bir depremdir” dedi. Kendi hesaplamalarıma göre ilk depremin büyüklüğü 7.96, ikinci depremin büyüklüğü ise 7.8. 40 yıllık tecrübemle sismoloji ve deprem kaynağı sismolojisi konusunda uzmanlaşmış bir akademisyen olarak şunu özellikle vurgulamak isterim. Bilgi, tecrübe ve dünyanın kullanımına sunulan teknoloji, “Bu, bilimin gelişmesine paralel olarak bilgisayar teknolojisiyle elde ettiğimiz süper güçlü bilgisayarlarla yapılan modellemeler sonucunda elde edilen büyüklüktür” dedi.
Bölgedeki artçılarla ilgili Prof. Dr. Taymaz, “Elbette artçı sarsıntılar henüz bitmedi. Yaklaşık 1-2 yıl bu bölgede 5.5’in üzerinde depremler olacak.”
‘6,5-7 BÜYÜKLÜĞÜNDE DEPREM POTANSİYELİ VAR’
Prof. Fay sınırlarına ilişkin incelemelerini de paylaştı. Taymaz, “Kahramanmaraş depreminin kaldığı yerden Doğanyol-Sivrice depreminin bitiminden Karlıova’ya kadar Sivrice, Palu, Bingöl, Hazar ve oradan da Karlıova’ya kadar olan bölüm kırılmadı. Burada 6,5, 7 büyüklüğünde deprem olma potansiyeli var.” Geçmişte, tarihte bilgi var. Karlıova’dan Yedisu’ya kadar alanlar var. O bölgede Yedisu’dan Erzincan’a, Reşadiye’ye kadar kırılmayan alanlar var. Bunlar hep 7 büyüklüğünde depremler ama sonuncusu 13-15 Mart 1992’de Erzincan’da yaşandı. Depremin ardından hem 13 Mart’taki ana şok hem de Pülümür fayı yani Ovacık fayı kırılmış, 15 Mart’ta da Tercan’dan başlayan güney kısmı kırılmıştı. O iki kısım kırılmadı ama fay sistemini birleştirirsek bir bütün olarak bu iki depremde Sürgü fayı ve Doğanşehir fayında “Fay kolunun Malatya ile Ovacık arasında ve Pülümür’e kadar olan kısmında deprem oluşturmayan fayın uçlarında gerilim aktarımı bulunmaktadır. “dedi.
‘KIRILMA DÖNGÜSÜNÜ 30-40 YIL ÖNCE TAMAMLADILAR’
Prof. Ovacık fayları, bunlar büyük faylardır. Her biri büyük faydır.” Uzunluğu 100 kilometrenin üzerindedir. Bunların her biri 1999 Gölcük depremini oluşturabilecek potansiyele sahip. İkisi kırılmadı ama Kuzey Anadolu Fayı Erzincan Ovası’ndan başlayarak Ladik, Havza, Tokat, Yozgat, Çankırı, Bolu, Düzce’ye kadar tüm coğrafyaya yayılıyor. “Gelecek kısımda da kırılmamış bölümler var. Bunlar 30-40 yıl önce kırık devrelerini tamamladılar. Burası tamamen Kuzey Anadolu Fayı kısmı.”
‘BÜYÜK DEPREMLER OLACAK’
Lübnan, İsrail ve Filistin’deki fayın kopmadığını belirten Prof. Taymaz, “Hatay Samandağ’dan Ölüdeniz Fayı’na, Kızıldeniz’e kadar olan bölgede kırılmayan Doğu Anadolu Fayı’nın devamına bakarsak bundan sonra Lübnan’da 7, 7,5 büyüklüğünde deprem meydana gelecek. , Filistin ve İsrail.” “O bölgeyi aşındıracak. Kıbrıs etkilenecek, büyük tsunamiler olacak. Çünkü en son 1890’larda ya da 1870’lerde oldu. Biz onları da inceledik. Hem depremi hem de tsunamiyi modelledik” dedi.
Doğu Anadolu Fayı’nın da Kuzey Anadolu Fayı gibi güneye doğru hareket ettiğini hatırlatan Prof. Dr. Taymaz, “Bu depremleri Akabe Körfezi’nden Kızıldeniz’e kadar önümüzdeki 30 yıl içinde göreceğiz ama Öte yandan Karlıova’dan Erzurum’a, Şenkaya’ya, Küçük Kafkasya’ya kadar o bölgede kesintisiz Kuzeydoğu Anadolu Fay Zonumuz var, orada da depremler oluyor.” Narman, Şenkaya, Çaldıran gibi büyük depremler üretildi ve bunlar 70’li yıllardan bugüne kadar beklenen büyük depremleri henüz yaratmadı” dedi.
